Zehirlenme Nedir ve İlk Yardım Adımları
Zehirlenme, vücuda toksik (zehirli) maddelerin girmesi sonucu normal vücut fonksiyonlarının bozulması durumudur. Vücuda giren zararlı maddeler, çeşitli yollarla etkili olabilir. Bu yazıda, zehirlenme türleri, belirtileri ve ilk yardım yöntemlerine dair kapsamlı bilgilere yer verilecektir.
Zehirlenme Hangi Yollarla Meydana Gelir?
1. Sindirim Yoluyla Zehirlenme:
En sık karşılaşılan zehirlenme türüdür. Zehirli maddeler; evde ya da bahçede kullanılan kimyasal maddeler, zehirli mantarlar, bozulmuş gıdalar, ilaçlar ve aşırı alkol tüketimi ile vücuda girebilir.
2. Solunum Yoluyla Zehirlenme:
Zehirli maddeler, genellikle karbonmonoksit, şofben kaçakları, gaz sobaları, klor, yapıştırıcılar ve temizlik malzemeleri gibi maddeler ile solunum yoluyla vücuda girer.
3. Cilt Yoluyla Zehirlenme:
Zehirli maddeler, deri aracılığıyla vücuda geçer. Bu tür zehirlenmeler, böcek sokmaları, hayvan ısırıkları, ilaç enjeksiyonları ve zirai ilaçlar gibi maddelerden kaynaklanabilir.
Zehirlenmenin Belirtileri
Sindirim Sistemi:
- Bulantı
- Kusma
- Karın ağrısı
- Gaz ve şişkinlik
- İshal
Sinir Sistemi:
- Bilinç kaybı
- Kaslarda ağrı ve kasılmalar
- Hareketlerde uyumsuzluk
- Şok belirtileri
Solunum Sistemi:
- Nefes darlığı
- Baş ağrısı ve baş dönmesi
- Kulak çınlaması
- Ciltte kızarıklık ve morarma
Dolaşım Sistemi:
- Nabız bozukluğu
- Soğuk terleme
- Kalp durması
Zehirlenmelerde İlk Yardım Adımları
1. Sindirim Yoluyla Zehirlenme:
- İlk olarak, bilinç kontrolü yapılmalıdır.
- Zehirli madde ağza temas etmişse, ağız bol suyla çalkalanmalıdır.
- Eğer ciltle temas etmişse, sabunlu suyla yıkama yapılmalıdır.
- Hasta kusturulmaya çalışılmamalıdır.
- Bilinç kaybı varsa, kurtarma pozisyonu uygulanmalı ve acil yardım çağrılmalıdır.
2. Solunum Yoluyla Zehirlenme:
- Hasta temiz havaya çıkarılmalı ya da ortam havalandırılmalıdır.
- Yarı oturur pozisyonda tutulmalı, bilinç kaybı varsa kurtarma pozisyonu uygulanmalıdır.
- Acil yardım çağrılmalı ve maske veya ıslak bezle korunma sağlanmalıdır.
3. Cilt Yoluyla Zehirlenme:
- Zehirli maddeyle teması engelleyin ve bulaşmış giysileri çıkarın.
- Cilt bol suyla yıkandıktan sonra tıbbi yardım çağrılmalıdır.
Şofben Kazaları ve Karbonmonoksit Zehirlenmesi
Şofben kazaları, ortamda oksijenin tükenmesi nedeniyle karbonmonoksit zehirlenmesine yol açabilir. LPG ile çalışan şofbenler, iyi havalandırılmayan mekanlarda risk oluşturur. İlk yardım:
- Kişiyi ortamdan uzaklaştırın.
- Acil yardım çağrılmalı ve hayatı tehlikeye sokacak durumdan korunmalıdır.
Karbonmonoksit zehirlenmesi belirtileri arasında baş dönmesi, bulantı, karıncalanma ve göğüs ağrısı yer alır. Kişi zehirlendiyse, ortamdan uzaklaştırılmalı ve yaşam bulguları değerlendirilmelidir.
Zehirlenmelere Karşı Alınacak Önlemler
- Zehirli maddelerle temastan kaçınılmalıdır.
- Şofbenin bulunduğu ortam iyi havalandırılmalıdır.
- Tıbbi yardım gerektiğinde derhal 112 aranmalıdır.
